Grow IAS

เคชเคนเคฒे เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें IPS เคซिเคฐ IAS เค•ा เคธเคชเคจा เคชूเคฐा เค•िเคฏा เค—เคฐिเคฎा เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ เคจे । 2018

By  





เคฆोเคธ्เคคो เค†เคœ เคนเคฎ เคฌाเคค เค•เคฐเคจे เคœा เคฐเคนे เคนै เค—เคฐिเคฎा เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคœिเคธเคจे เค…เคชเคจे  เคชเคนเคฒे เคนी เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เคชाเคธ เค•เคฐ เคฌเคจीं IPS เคซिเคฐ เคŸ्เคฐेเคจिंเค— เค•े เคธाเคฅ เคนी เคชเคข़ाเคˆ เคœाเคฐी เคฐเค–เคคे เคนुเค เคŸॉเคช เค•िเคฏा เค”เคฐ IAS เคฌเคจ เค—เคฏीं ।

 เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคเค• เคเคธी เค•เค िเคจ เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎाเคจी เคœाเคคी เคนै เคœिเคธเคฎें เคฒोเค— เคเค• เคฌाเคฐ เคธเคซเคฒเคคा เค•ो เคคเคฐเคธเคคे เคนैं. เคตเคนीं เค•ुเค› เค•ैंเคกिเคกेเคŸ्เคธ เคเคธे เคนोเคคे เคนैं เคœिเคจ्เคนें เค•िเคธ्เคฎเคค เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เค•เคก़ी เคฎेเคนเคจเคค เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค‡เคธ เคฎुเค•ाเคฎ เคคเค• เคชเคนुंเคšा เคฆेเคคी เคนै. เค†เคœ เคนเคฎ เคฌाเคค เค•เคฐेंเค—े เคฎเคง्เคฏ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•ी เคเค• เค›ोเคŸी เคธी เคœเค—เคน เค–เคฐเค—ोเคจ เค•ी เค—เคฐिเคฎा เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ เค•ी. เค—เคฐिเคฎा เค•ा เคฌैเค•เค—्เคฐाเค‰ंเคก เคฆेเค–ो เคคो เคธाเคฎเคจे เค†เคเค—ा เค•ि เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจी เคธ्เคŸूเคกेंเคŸ เคฒाเค‡เคซ เคฎें เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคนाเคธिเคฒ เค•िเคฏा เค”เคฐ เคตे เคนเคฎेเคถा เคธे เคเค• เคคेเคœ เคธ्เคŸूเคกेंเคŸ เคฐเคนीं. เคฒेเค•िเคจ เคถ्เคฐेเคท्เค  เคคเค• เคชเคนुंเคšเคจे เค•ा เคฏเคน เคธเคซเคฐ เค‡เคคเคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคนोเคคा เคจ เคนी เค‡เคคเคจी เค†เคธाเคจी เคธे เคฏเคน เคธเคซเคฒเคคा เคฎिเคฒเคคी เคนै. เคนเคฐ เค•िเคธी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค…เคชเคจे-เค…เคชเคจे เคธंเค˜เคฐ्เคท เคนोเคคे เคนैं. เค—เคฐिเคฎा เค•े เคญी เคฅे เคฒेเค•िเคจ เคธเคฌ เคธंเค˜เคฐ्เคทों เคธे เคชाเคฐ เคชाเค•เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏเคน เคธเคซเคฒเคคा เคนाเคธिเคฒ เค•ी.


เคนिंเคฆी เคฎीเคกिเคฏเคฎ เคธे เคชเคข़ी เคนैं เค—เคฐिเคฎा


เค—เคฐिเคฎा เค‰เคจ เค•ैंเคกिเคกेเคŸ्เคธ เค•े เคฒिเค เคญी เคฌเคก़ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคนैं เคœिเคจ्เคนें เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เคนिंเคฆी เคฎीเคกिเคฏเคฎ เคธे เค•ी เค—เคฏी เคธ्เคŸเคกी เค‰เคจเค•े เค•เคฐिเคฏเคฐ เคฎें เค†เค—े เค…เคตเคฐोเคง เคฌเคจ เคธเค•เคคी เคนै. เค—เคฐिเคฎा เค•ी เคชूเคฐी เคธ्เค•ूเคฒिंเค— เค‰เคจเค•े เคŸाเค‰เคจ เคฎें เคธ्เคŸेเคŸ เคฌोเคฐ्เคก เคธे เคนुเคฏी เคชเคฐ เค—เคฐिเคฎा เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎें เคธเคซเคฒเคคा เคฆเคฐ เคธเคซเคฒเคคा เคนाเคธिเคฒ เค•เคฐเคคी เค—เคฏीं. เค‰เคจเค•े เคฆเคธเคตीं เคฎें 92 เคชเคฐเคธेंเคŸ เค”เคฐ เคฌाเคฐเคนเคตीं เคฎें 89 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฎाเคฐ्เค•्เคธ เค†เคฏे. เคฏเคนी เคจเคนीं เค…เคชเคจे เคเค•्เคธीเคฒेंเคŸ เคฌोเคฐ्เคก เคฐिเคœเคฒ्เคŸ เค•ी เคตเคœเคน เคธे เค‰เคจ्เคนें เคฐोเคŸเคฐी เค‡ंเคŸเคฐเคจेเคถเคจเคฒ เคฏूเคฅ เคเค•्เคธเคšेंเคœ เคช्เคฐोเค—्เคฐाเคฎ เค•े เคคเคนเคค เคเค• เคธाเคฒ เค•ी เคนाเคฏเคฐ เคธेเค•ेंเคกเคฐी เคเคœुเค•ेเคถเคจ เคฎिเคจेเคธोเคŸा, เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคชूเคฐी เค•เคฐเคจे เค•ो เคฎिเคฒी. เค—เคฐिเคฎा เค•ी เคฎां เค•िเคฐเคฃ เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ เคนोเคฎเคฎेเค•เคฐ เคนैं เค”เคฐ เคชिเคคा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ เคฌिเคœเคจेเคธ เคฎैเคจ เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เคธेเคตी เคนैं. เค—เคฐिเคฎा เค•ी เคฌเคก़ी เคฌเคนเคจ เคช्เคฐीเคคी เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ เคญी เคธाเคฒ 2013 เคฎें เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เคชाเคธ เค•เคฐเค•े เค‡ंเคกिเคฏเคจ เคชोเคธ्เคŸเคฒ เคธเคฐ्เคตिเคธ เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เคนैं. เค‰เคจเค•े เคชเคคि เคถेเค–เคฐ เค—िเคฐिเคกीเคน เคญी เค†เคˆเค†เคฐเคเคธ เค‘เคซिเคธเคฐ เคนैं. เคเค• เคเคธी เคซैเคฎिเคฒी เคธे เคธंเคฌंเคง เคฐเค–เคจा เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เค—เคฐ्เคต เค•ी เคฌाเคค เคนै เคชเคฐ เค‡เคธเคธे เค†เคชเค•ा เคธंเค˜เคฐ्เคท เค•เคฎ เคจเคนीं เคนो เคœाเคคा. เคเค• เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เคฎें เค—เคฐिเคฎा เค•เคนเคคी เคนैं, เค•ि เค†เคชเค•े เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•े เคฒोเค— เค‡เคธी เคธेเคตा เคฎें เคนोเคคे เคนैं เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เคซाเคฏเคฆा เคฎिเคฒเคคा เคนै เคชเคฐ เคชเคข़เคจा เค†เคชเค•ो เคนी เคชเคก़เคคा เคนै, เคฎेเคนเคจเคค เค†เคช เคนी เค•เคฐเคคे เคนैं เค”เคฐ เคนเคฐ เคคเคฐเคน เค•ा เคธंเค˜เคฐ्เคท เค†เคชเค•ा เคนी เคนोเคคा เคนै. เค‡เคธเคธे เคจเคนीं เคฌเคšा เคœा เคธเค•เคคा เค”เคฐ เค…เคชเคจा เคธौ เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคคो เคฆेเคจा เคนी เคนोเคคा เคนै.


เคชเคนเคฒे เคนी เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เคฌเคจीं เค†เคˆเคชीเคเคธ


เคธ्เค•ूเคฒ เค•े เคฌाเคฆ เค—เคฐिเคฎा เคจे JEE เคฆिเคฏा เค”เคฐ เคธेเคฒेเค•्เคŸ เคนो เค—เคฏीं. เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคนैเคฆเคฐाเคฌाเคฆ เคธे เค—्เคฐेเคœुเคเคถเคจ เค•िเคฏा เค”เคฐ เคœเคฐ्เคฎเคจी เคธे เค‡ंเคŸเคฐ्เคจเคถिเคช. เคฏเคนीं เค‰เคจ्เคนें เคจौเค•เคฐी เค•ा เค‘เคซเคฐ เคญी เคฎिเคฒा เคชเคฐ เคนเคฎेเคถा เคธे เคธเคฎाเคœ เคธेเคตा เค•เคฐเคจे เค•ी เคšाเคนเคค เคฐเค–เคจे เคตाเคฒी เค—เคฐिเคฎा เคจे เค‡เคธ เคจौเค•เคฐी เค•ो เคจ เค•เคน เคฆिเคฏा. เค—เคฐिเคฎा เคจे เค•เคฐीเคฌ เคกेเคข़ เคธाเคฒ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐเค•े เคธाเคฒ 2017 เคฎें เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆी เค”เคฐ เคชเคนเคฒी เคนी เคฌाเคฐ เคฎें เคธेเคฒेเค•्เคŸ เคนो เค—เคฏीं. เค—เคฐिเคฎा เค•ी 241เคตीं เคฐैंเค• เคฅी เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค†เคˆเคชीเคเคธ เคธเคฐ्เคตिเคธ เคฎिเคฒी. เค—เคฐिเคฎा เค…เคชเคจी เคธเคซเคฒเคคा เคธे เคธंเคคुเคท्เคŸ เคฅीं เคชเคฐ เค‰เคจ्เคนें เค†เคˆเคเคเคธ เคœ्เคฏाเคฆा เคฒुเคญाเคตเคจा เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฒเค—เคคा เคฅा. เค‡เคงเคฐ เค—เคฐिเคฎा เคจे เค†เคˆเคชीเคเคธ เค•ी เคŸ्เคฐेเคจिंเค— เคœ्เคตॉเค‡เคจ เค•เคฐ เคฒी เค”เคฐ เคšूंเค•ि เคตे เคชเคนเคฒे เคนी เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•े เคฒिเค เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐ เคšुเค•ी เคฅीं เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธाเคฅ เคนी เคฎें เคเค• เคฌाเคฐ เคซिเคฐ เคธे เคคैเคฏाเคฐी เคœाเคฐी เคฐเค–เคคे เคนुเค เคฆोเคฌाเคฐा เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆेเคจे เค•ा เคฎเคจ เคฌเคจाเคฏा. เค—เคฐिเคฎा เค•ी เคฎेเคนเคจเคค เค”เคฐ เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เค•ी เคฆाเคฆ เคฆेเคจी เคนोเค—ी เค•ि เคŸ्เคฐेเคจिंเค— เค•े เคธाเคฅ เคญी เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เค—เคฒे เคนी เคธाเคฒ เคฏाเคจी เคธाเคฒ 2018 เคฎें เคจ เค•ेเคตเคฒ เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เคชाเคธ เค•ी เคฌเคฒ्เค•ि 40เคตीं เคฐैंเค• เคฒाเค•เคฐ เคŸॉเคช เคญी เค•िเคฏा. เค‡เคธी เค•े เคธाเคฅ เค‰เคจเค•ा เคฌเคšเคชเคจ เค•ा เคธเคชเคจा เคชूเคฐा เคนो เค—เคฏा.


เคธोเคถเคฒ เคฎीเคกिเคฏा เคธे เคฒिเคฏा เคธเคจ्เคฏाเคธ


เค—เคฐिเคฎा เค•ी เคฏเคน เคธเคซเคฒเคคा เคคो เคธเคญी เค•ो เคฆिเค–เคคी เคนै เคชเคฐ เค‡เคธเค•े เคชीเค›े เค•ा เคธंเค˜เคฐ्เคท เค”เคฐ เคฆिเคจ-เคฐाเคค เค•ी เคฎेเคนเคจเคค เค•เคฎ เคนी เคฒोเค— เคœाเคจเคคे เคนैं. เคนिंเคฆी เคฎीเคกिเคฏเคฎ เค•ी เค—เคฐिเคฎा เค•े เคฒिเค เค‡ंเค—्เคฒिเคถ เคฎें เคชเคฐीเค•्เคทा เคฒिเค–เคจा เค”เคฐ เคจ्เคฏूเคœ़ เคชेเคชเคฐ เคชเคข़เคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคฅा. เคถुเคฐू เคฎें เค‰เคจ्เคนें เค•ेเคตเคฒ เคชेเคชเคฐ เคชเคข़เคจे เคฎें เคนी เคคीเคจ เค˜ंเคŸे เคฒเค— เคœाเคคे เคฅे. เคนिंเคฆी เคฎीเคกिเคฏเคฎ เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‡ंเค—्เคฒिเคถ เคฎें เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆेเคจा เคšुเคจा เค•्เคฏोंเค•ि เคนिंเคฆी เคฎें เคธ्เคŸเคกी เคฎैเคŸीเคฐिเคฏเคฒ เคœैเคธा เคตे เคšाเคน เคฐเคนी เคฅीं เคจเคนीं เคฎिเคฒ เคฐเคนा เคฅा. เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐिंเค— เคฎें เค‰เคจ्เคนें เคญाเคทा เค•ी เคฌเคนुเคค เคธเคฎเคธ्เคฏा เคจเคนीं เค†เคฏी เค•्เคฏोंเค•ि เค…เคงिเค•เคคเคฐ เค•ैเคฒเค•ुเคฒेเคถंเคธ เคนी เคฐเคนเคคे เคฅे เคฏा เค•ोเคกिंเค—. เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคฎेเคจ्เคธ เคฎें เค‡เคซेเค•्เคŸिเคต เค†เคธंเคฐ เคฒिเค–เคจा เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เคšैเคฒेंเคœ เคฅा, เคœिเคธे เคชाเคฐ เคชाเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค–ूเคฌ เค†ंเคธเคฐ เคฐाเค‡เคŸिंเค— เคช्เคฐैเค•्เคŸिเคธ เค•เคฐी. เค—เคฐिเคฎा เค•เคนเคคी เคนैं, เคเค• เคฏा เคกेเคข़ เคธाเคฒ เค•ी เคกेเคกिเค•ेเคŸेเคก เคคैเคฏाเคฐी เค†เคชเค•ो เคธเคซเคฒเคคा เคฆिเคฒा เคธเค•เคคी เคนै, เคฌเคธ เค‡เคธ เคเค• เคฏा เคฆो เคธाเคฒ เคฎें เค•ुเค› เค”เคฐ เคจ เค•เคฐें เค•ेเคตเคฒ เค”เคฐ เค•ेเคตเคฒ เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชाเคธ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เค•ेंเคฆ्เคฐिเคค เค•เคฐें. เคจ เค•िเคธी เค”เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐी เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐें เคจ เคนी เค•ोเคˆ เค”เคฐ เคชेเคชเคฐ เคฆें.

เค—เคฐिเคฎा เค•เคนเคคी เคนैं เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคธเคฎเคฏ เคกिเคธ्เคŸ्เคฐैเค•्เคถंเคธ เคธे เคฌเคšเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฆो เคธाเคฒ เคคเค• เคธोเคถเคฒ เคฎीเคกिเคฏा เค•े เคธเคญी เคเค•ाเค‰ंเคŸ เคกिเคฒीเคŸ เค•เคฐ เคฆिเค เคฅे. เค‡เคธ เคธเคซเคฐ เคฎें เค—เคฐिเคฎा เค…เคชเคจे เคฎाเคคा-เคชिเคคा เค•ा เคฏोเค—เคฆाเคจ เคญी เค•เคฎ เคจเคนीं เค†ंเค•เคคी เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคชเคฐिเคตाเคฐ เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เค•ी เคฌाเคคें เคจ เคธुเคจเคคे เคนुเค เค•ेเคตเคฒ เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšों เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฆिเค–ाเคฏा เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคฌเคš्เคšों เคจे เคญी เค‰เคจเค•ा เคฎाเคจ เคฐเค–ा.




Read More
Grow IAS

NCERT Book List For UPSC CSE

By  

UPSC CSE เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เค…เคชเคจी เคฌेเคธिเค• เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค NCERT เค•िเคคाเคฌो เค•ो เคชเคข़เคจा เคœเคฐूเคฐी เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै।
Read More
Grow IAS

เคธृเคท्เคŸि เคœเคฏंเคค เคฆेเคถเคฎुเค– (Srushti Jayant Deshmukh) เคชเคนเคฒे เคนी เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เคฌเคจीं IAS เค‘เคซिเคธเคฐ AIR 5 2018

By  




2018 เค•ी UPSC เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เคธृเคท्เคŸि เคœเคฏंเคค เคฆेเคถเคฎुเค– (Srushti jayant Deshmukh) เค•ाเคซी เคšเคฐ्เคšा เคฎें เคฐเคนीं। เคนों เคญी เค•्เคฏों เคจ। เคธเคฌเคธे เคช्เคฐเคคिเคท्เค िเคค เคธिเคตिเคฒ เคธेเคตा เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เคธृเคท्เคŸि เคฎเคนिเคฒा เค…เคญ्เคฏเคฐ्เคฅिเคฏों เคฎें เคชเคนเคฒे เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฐเคนी เคฅीं। เคตเคนीं, เค‰เคจเค•ी เค‘เคฒ เค‡ंเคกिเคฏा เคฐैंเค• เคชांเคšเคตी เคฐเคนी เคฅी। เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ा เคชเคฐिเคฃाเคฎ เค†เคคे เคนी เค‰เคจเค•े เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฎें เคœเคถ्เคจ เคธा เคฎाเคนौเคฒ เคฌเคจ เค—เคฏा। เคฒेเค•िเคจ เคเค• เคฌाเคค เคœो เค‰เคจ्เคนें เค–ाเคธ เคฌเคจाเคคी เคนै, เคตเคน เคนै เค‰เคจเค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•ा เคคเคฐीเค•ा।
เคฎเคง्เคฏเคช्เคฐเคฆेเคถ เค•ी เคฐเคนเคจे เคตाเคฒी เคธृเคท्เคŸि เคจे เค…เคชเคจी เคธเคซเคฒเคคा เคชเคฐ เค•เคนा เค•ि เคธंเค˜ เคฒोเค• เคธेเคตा เค†เคฏोเค— เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ाเคซी เคฒंเคฌी เคนोเคคी เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเค•े เคฒिเค เค†เคชเค•ो เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ เคเค•-เคกेเคข़ เคธाเคฒ เคคैเคฏाเคฐी เค•ो เคฆेเคจे เคนोเคคे เคนैं। เคฎेเคฐे เคชเคฐिเคตाเคฐ, เค…เคญिเคญाเคตเค•, เคฆोเคธ्เคคों เค”เคฐ เคถिเค•्เคทเค•ों เคจे เคฎुเคे เค–ूเคฌ เคธเคชोเคฐ्เคŸ เค•िเคฏा। เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคธเค•ा เคถ्เคฐेเคฏ เค‰เคจ्เคนें เคญी เคœाเคคा เคนै।
เคชเคนเคฒे เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เคธเคซเคฒเคคा เคชाเคจे เค•े เคธเคตाเคฒ เคชเคฐ เคธृเคท्เคŸि เคจे เค•เคนा เค•ि เคฎैंเคจे เคฏเคน เคธोเคš เคฒिเคฏा เคฅा เค•ि เคฎेเคฐा เคชเคนเคฒा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนी เคฎेเคฐा เค…ंเคคिเคฎ เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนोเค—ा। เคฎैंเคจे เคจिเคถ्เคšเคฏ เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคฅा เค•ि เค‡เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ो เคชเคนเคฒे เคนी เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เคชाเคธ เค•เคฐเคจा เคนै। เค†เค–िเคฐ เค•ैเคธे เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी, เคœिเคธเคธे เคชเคนเคฒे เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เคนी เคชाเคˆ เคธเคซเคฒเคคा। เคฌเคคा เคฐเคนी เคนैं เคธृเคท्เคŸि .....



เคธृเคท्เคŸि เคจे เคเค• เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เคฎें เคฌเคคाเคฏा เค•ि เค•िเคธी เคญी เค…เคญ्เคฏเคฐ्เคฅी เค•ो เค…เคชเคจी เคถुเคฐुเค†เคค เคชुเคฐाเคจे เค›เคน เคธे เคธाเคค เคธाเคฒ เค•े เคชेเคชเคฐों เคธे เค•เคฐเคจी เคšाเคนिเค। เคนเคฐ เคฐाเคค เค‰เคจ เคธเคตाเคฒों เค•ो เค†เคงे เค˜ंเคŸे เคฆेเค–ें, เคœिเคธเคธे เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เค†เคชเค•ो เค†เค‡เคกिเคฏा เคนो เคœाเค เค•ि เคเคธे เคญी เคช्เคฐเคถ्เคจ เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เค† เคธเค•เคคे เคนैं।
เคธृเคท्เคŸि เคจे เคฌเคคाเคฏा เค•ि เค‡ंเคŸीเค—्เคฐेเคŸेเคก เคช्เคฐिเคชเคฐेเคถเคจ เคœ्เคฏाเคฆा เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐें เคคो เค‘เคฌ्เคœेเค•्เคŸिเคต, เคฎेเคจ्เคธ เค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคŸॉเคชिเค•्เคธ เค”เคฐ เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เค•े เคฒिเค เค•เคฐंเคŸ เค…เคซेเคฏเคฐ्เคธ เคชเคข़เคคे เคฐเคนें। 
เค…เคชเคจे เคตैเค•เคฒ्เคชिเค• เคตिเคทเคฏ เค•ो เค…เคชเคจी เคœเคฐूเคฐเคค เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เค…เคชเคจी เคชเคธंเคฆ เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคšुเคจें। เคธृเคท्เคŸि เคฌเคคाเคคी เคนैं เค•ि เค‰เคจ्เคนें เค•ेเคฎिเค•เคฒ เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐिंเค— เคชเคธंเคฆ เคฅी। เคฒेเค•िเคจ เคตिเค•เคฒ्เคช เคจ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธเคฎाเคœเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฒिเคฏा। เคนाเคฒांเค•ि เคฏे เคญी เค‰เคจเค•े เคชเคธंเคฆ เค•ा เคนी เคตिเคทเคฏ เคฅा।
เค…เค–เคฌाเคฐ เคชเคข़เคจा เค…เคชเคจी เคฐोเคœ เค•ी เคฆिเคจเคšเคฐ्เคฏा เคฎें เคœोเคก़ें। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เค•ि เค•ेเคตเคฒ เค…เค–เคฌाเคฐ เคฎें เค–เคฌเคฐें เคนी เคจ เคชเคข़ें। เคฌเคฒ्เค•ि เคเค• เคจเคœเคฐ เคธंเคชाเคฆเค•ीเคฏ เคฏाเคจी เคเคกिเคŸोเคฐिเคฏเคฒ เคชेเคœ เคชเคฐ เคญी เคกाเคฒें। 
เคฐोเคœ เคœो เคญी เค†เคช เค•เคฐंเคŸ เค…เคซेเคฏเคฐ्เคธ เคชเคข़เคคे เคนैं เค‰เคจ्เคนें เคจोเคŸ्เคธ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคญी เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐ เคฒें। 
เคฐाเคœ्เคฏ เคธเคญा เคŸीเคตी เคฆेเค–เคจा เคญी เค…เคชเคจी เคคैเคฏाเคฐी เคฎें เคฐเค–ें। เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เคตเคนां เคธे เคฐेเคœ เคเค• เคŸॉเคชिเค• เค•ो เคจोเคŸ เค•เคฐें เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคชเคข़ें। 
เคธเคฌเคธे เค†เค–िเคฐी เคชเคก़ाเคต เคนोเคคा เคนै เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू। เคœिเคธเค•े เคฒिเค เค†เคชเค•ा เคกिเคŸेเคฒ เคเคช्เคฒीเค•ेเคถเคจ เคซॉเคฐ्เคฎ เคฆेเค–ा เคœाเคคा เคนै। เคธृเคท्เคŸि เคจे เคฌเคคाเคฏा เค•ि เค‰เคจ्เคนें เค—ाเคจे เคธुเคจเคจा เคชเคธंเคฆ เคนै เคชเคฐ เค‰เคจ्เคนें เคฎ्เคฏूเคœिเค• เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคจเคนीं เคชเคคा เคฅा, เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‡เคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคนॉเคฌी เคฎें เคจเคนीं เคฒिเค–ा।




Read More
Grow IAS

เคฐเคตि เค•ुเคฎाเคฐ เคธिเคนाเค— UPSC 2018 AIR 337 Hindi Medium

By  


เคธंเค˜ เคฒोเค• เคธेเคตा เค†เคฏोเค— (UPSC- Union Publivc Service Commisiion) เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เคธเคซเคฒ เคนोเคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคนै। เค‡เคธเคฎें เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ, เคฎुเค–्เคฏ เค”เคฐ เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค‡เคจ เคคीเคจों เคชเคก़ाเคตों เค•ो เคชाเคฐ เคœเคฐूเคฐी เคนोเคคा เคนै। เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค”เคฐ เคฎुเค–्เคฏ เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เคธเคซเคฒ เคนोเคจे เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค‰เคฎ्เคฎीเคฆเคตाเคฐ เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เคฎें เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏूเคตเคฐ เค•े เคธाเคฎเคจे เค˜เคฌเคฐा เคœाเคคे เคนैं เค”เคฐ เค…เค•เคธเคฐ เค…เคชเคจा เคฎौเค•ा เค—เคตा เคฆेเคคे เคนैं।
เค‡เคŸเคฐเคต्เคฏू เคฎें เค…เค•्เคธเคฐ เค‰เคฎ्เคฎीเคฆเคตाเคฐों เคธे เคเคธे เคธเคตाเคฒ เคชूเค› เคฒिเค เคœाเคคे เคนैं เคœिเคจเค•ा เคœเคตाเคฌ เคฆेเคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคนोเคคा। เคœिเคธเคธे เค‰เคจเค•ी เคฎाเคจเคธिเค• เค”เคฐ เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃाเคค्เคฎเค• เค•्เคทเคฎเคคा, เคซैเคธเคฒे เคฒेเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เค•ा เค†ंเค•เคฒเคจ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคเคธे เคฎें เคœो เคธाเคนเคธ เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคฌुเคฆ्เคงि เคธे เค•ाเคฎ เคฒेเคคा เคนै เคตเคนी เคธเคซเคฒ เคนो เคชाเคคा เคนै।
เคฒेเค•िเคจ เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคชैเคจเคฒ เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคฎ्เคฎीเคฆเคตाเคฐों เค•ो เค…เคš्เค›ी เคธเคฒाเคน เคญी เคฆे เคฆी เคœाเคคी เคนै। เคฏเคนां เคนเคฎ เคฌाเคค เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं เคเค• เคเคธे เคนी เคถเค–्เคธ เค•ी เคœिเคจ्เคนें เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐเค•เคฐ्เคคाเค“ं เคจे เค…เคš्เค›ी เคธเคฒाเคน เคญी เคฆी। เคฏे เคเคธी เคธเคฒाเคน เคนै เคœो เค…เคจ्เคฏ เค‰เคฎ्เคฎीเคฆเคตाเคฐों เค•े เคฒिเค เค•ाเคฎ เค•ी เคธाเคฌिเคค เคนोเค—ी। เคชเคข़เคคे เคนैं เค†เค—े...

เคธाเคฒ 2015 เคฎें เค…เคชเคจी เคธ्เคจाเคคเค• เค•ी เคชเคข़ाเคˆ เคชूเคฐी เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคฐเคตि เคเค• เคธाเคฒ เค˜เคฐ เคชเคฐ เคนी เคฐเคนे। เคนाเคฒांเค•ि เค‡เคธ เคเค• เคธाเคฒ เคฎें เค‰เคจ्เคนें เค•เคˆ เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐिเคฏां เคจिเคญाเคจी เคฅीं। เค‡เคธ เคฆौเคฐाเคจ เคฐเคตि เคจे เคฌเคนเคจ เค•ी เคถाเคฆी เค•ी เค”เคฐ เคซिเคฐ เค…เคชเคจी เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆी।
2016 เคธे 2018 เคคเค• เคฐเคตि เคจे เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•ी, เคซिเคฐ 2018 เคฎें เคนी เคธिเคตिเคฒ เคธेเคตा เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆी เค”เคฐ เคชเคนเคฒी เคนी เคฌाเคฐ เคฎें 337 เคฐैंเค• เค•े เคธाเคฅ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‡เคธे เคชाเคธ เค•เคฐ เคฒिเคฏा। 
เคฐเคตि เคธे เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เคฎें เคชूเค›ा เค—เคฏा เค•ि เค…เค—เคฐ เค†เคชเค•ा เคšเคฏเคจ เคธिเคตिเคฒ เคธेเคตा เค•े เคฒिเค เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै เคคो เค†เคช เค•्เคฏा เค•เคฐेंเค—े? เค‡เคธ เคชเคฐ เคฐเคตि เค•ा เคœเคตाเคฌ เคฅा เค•ि เคตเคน เค•ृเคทि เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค•ुเค› เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं। เคฎाเคฒूเคฎ เคนो เค•ि เค‰เคจเค•े เคชिเคคा เค•िเคธाเคจ เคนैं।
เค†เคˆเคเคเคธ เคฐเคตि เคธे เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เคฎें เคธเคฐเคฆाเคฐ เคชเคŸेเคฒ เคชเคฐ เคญी เคธเคตाเคฒ เคชूเค›े เค—เค। เคœिเคธเคฎें เคธे เคเค• เคธเคตाเคฒ เคฅा เค•ि เคธเคฐเคฆाเคฐ เค•ो เคฌिเคธ्เคฎाเคฐ्เค• เค‘เคซ เค‡ंเคกिเคฏा เค•्เคฏों เค•เคนเคคे เคนैं। เค‰เคจเค•ी เคฎूเคฐ्เคคि เค—ुเคœเคฐाเคค เคฎें เค•เคนां เคนै เค”เคฐ เค•्เคฏा เค‰เคธ เคฎूเคฐ्เคคि เค•े เคชाเคธ เค•ोเคˆ เคฌांเคง เคนै?




เคฐเคตि เคธे 16เคตीं เคฒोเค•เคธเคญा เค•ी เคช्เคฐเคฎुเค– เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงिเคฏां เค”เคฐ เคช्เคฐเคฎुเค– เคจिเคฐाเคถाเคœเคจเค• เคฌाเคคें เคญी เคชूเค›ी เค—เคˆं।
เคฐเคตि เค•ो เค•्เคทेเคค्เคฐीเคฏ เคญाเคทा เคฎें เคฌाเคค เค•เคฐเคจा เค”เคฐ เคจเคˆ เคญाเคทाเค“ं เค•ो เคธीเค–เคจा เคฌเคนुเคค เคชเคธंเคฆ เคนै। เคเคธे เคฎें เค‰เคจเคธे เค‡เคธी เคชเคฐ เคเค• เคฆिเคฒเคšเคธ्เคช เคธเคตाเคฒ เคชूเค›ा เค—เคฏा เค•ि เค…เค—เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค•िเคธी เคเคธी เคฒเคก़เค•ी เคธे เคช्เคฏाเคฐ เคนो เคœाเค เคœिเคธเค•ी เคญाเคทा เค”เคฐ เคตेเคถเคญूเคทा เคฐเคตि เคธे เค…เคฒเค— เคนो เคคो เคตเคน เคช्เคฏाเคฐ เค”เคฐ เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เคฎें เคธे เค•्เคฏा เคšुเคจेंเค—े? เคคเคฌ เคฐเคตि เคจे เคœเคตाเคฌ เคฆिเคฏा เค•ि เคตเคน เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคฌाเคคเคšीเคค เค•ा เคตिเค•เคฒ्เคช เคšुเคจेंเค—े।



เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เคฎें เคฐเคตि เค•े เคฌाเคฒ เค ीเค• เคคเคฐीเค•े เคธे เคจเคนीं เคฌเคจे เคฅे। เคฆोเคจों เค•ाเคจों เค•ी เคคเคฐเคซ เค‰เคจเค•े เคฌाเคฒ เคฅोเคก़े เค‰เคฒเคे เคนुเค เคฅे।
เค…เคงिเค•ाเคฐी เคจे เค•เคนा เค•ि เค†เคชเค•े เคฌाเคฒ เคฎोเคฐ เคชंเค– เค•ी เคคเคฐเคน เคจ เคจिเค•เคฒें। เค†เคช เคœेเคฒ เคฒเค—ा เคฒीเคœिเค เคœिเคธเคธे เคฏเคน เคœเคฎे เคฐเคนें। 
เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธเคฒाเคน เคฆी เค•ि เค†เคช เคเค• เคจाเคˆ เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคฒें। 
เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจी เคฌाเคคों เคชเคฐ เคธเคซाเคˆ เคชेเคถ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนा เค•ि เคฎैंเคจे เคเคธा เค‡เคธเคฒिเค เค•เคนां เค•्เคฏोंเค•ि เค†เคชเค•े เค•เคฎเคฐे เคฎें เค†เคคे เคนी เคง्เคฏाเคจ เค†เคชเค•े เคฌाเคฒों เค•ी เคคเคฐเคซ เคœा เคฐเคนा เคนै। เค†เคช เคคंเคฆुเคฐुเคธ्เคค เค‡ंเคธाเคจ เคนैं।
เคฎॉเค• เคŸेเคธ्เคŸ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค…เคงिเค•ाเคฐिเคฏों เคจे เค•เคนा เค•ि เคจเคฐ्เคตเคธ เคนोเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคจเคนीं เคนै เค”เคฐ เคซाเค‡เคจเคฒ เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เคฎें เค˜เคฌเคฐाเคจे เค•ी เคญी เคœเคฐूเคฐเคค เคจเคนीं เคนै। 

Read More
Grow IAS

เค…เค•्เคทเคค เคœैเคจ เคจे UPSC เค•ी เคชเคนเคฒी เค•ोเคถिเคถ เคฎें เคธिเคฐ्เคซ 2 เคจंเคฌเคฐ เคธे เคชिเค›เคก़े เคซिเคฐ เคฏूं เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐเค•े เคนाเคธिเคฒ เค•िเคฏा เคฆूเคธเคฐा เคฐैंเค•

By  




 เคธिเคตिเคฒ เคธเคฐ्เคตिเคธेเคœ (เคฎुเค–्เคฏ) เคชเคฐीเค•्เคทा, 2018 (Union Public Service Commission) เค•े เคจเคคीเคœे เค† เค—เค เคนैं, เคœिเคธเคฎें เคชเคนเคฒा เคธ्เคฅाเคจ เค•เคจिเคท्เค• เค•เคŸाเคฐिเคฏा เค•ो เคฎिเคฒा เคนै เคœเคฌเค•ि เค…เค•्เคทเคค เคœैเคจ เคฆूเคธเคฐे เคจंเคฌเคฐ เคชเคฐ เคนैं. เค†เคˆเค†เคฐเคเคธ เค•ी เคŸ्เคฐेเคจिंเค— เคฒे เคฐเคนे เคœुเคจैเคฆ เค…เคนเคฎเคฆ เคจे เคฆेเคถ เคญเคฐ เคฎें เคคीเคธเคฐा เคฐैंเค• เคนाเคธिเคฒ เค•िเคฏा เคนै. เคตเคนीं เคชांเคšเคตे เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฐเคนीं เคธृเคท्เคŸि เคœเคฏंเคค เคฆेเคถเคฎुเค– เคฆेเคถเคญเคฐ เค•ी เคฎเคนिเคฒाเค“ं เคฎें เคชเคนเคฒे เคจंเคฌเคฐ เคชเคฐ เคนैं. เคธเคซเคฒ เค‰เคฎ्เคฎीเคฆเคตाเคฐों เค•ी เคœाเคฐी เคนुเคˆ เคฒिเคธ्เคŸ เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค• เค•ुเคฒ 759 เค›ाเคค्เคฐ เคธเคซเคฒ เค˜ोเคทिเคค เค•िเค เค—เค เคนैं, เคœिเคธเคฎें เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคตเคฐ्เค— เคธे 361 เค›ाเคค्เคฐ, เค“เคฌीเคธी เคตเคฐ्เค— เคธे 209, เคเคธเคธी เคตเคฐ्เค— เคธे 128 เค”เคฐ เคเคธเคŸी เคตเคฐ्เค— เคธे 61 เค›ाเคค्เคฐ เคถाเคฎिเคฒ เคนैं. เค…เค•्เคทเคค เคœैเคจ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌाเคค เค•เคฐें เคคो เคตเคน เคฏूเคชीเคเคธเคธी (UPSC) เค•े เคชเคนเคฒे เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เคธिเคฐ्เคซ 2 เคจंเคฌเคฐ เคธे เคชिเค›เคก़ เค—เค เคฅे.




13 เคธाเคฒ เค•ी เคฌเคš्เคšी เค•ी เคจाเคจा-เคจाเคจी เคœเคฌเคฐเคฆเคธ्เคคी เค•เคฐเคตा เคฐเคนे เคฅे เคถाเคฆी, เคฎเคนिเคฒा เคนेเคฒ्เคชเคฒाเค‡เคจ เคชเคฐ เคซोเคจ เค•เคฐเค•े เค•ी เคถिเค•ाเคฏเคค เค”เคฐ เคซिเคฐ...




เคฆूเคธเคฐे เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค†เค เค…เค•्เคทเคค เคœैเคจ เค•ा เค•เคนเคจा เคนै เค•ि เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค–ुเคฆ เค•ो เคฐोเคฌोเคŸ เคฌเคจा เค•เคฐ เคชเคข़ाเคˆ เคจเคนीं เค•ी, เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคตो เคฆोเคธ्เคคों เคธे เคฎिเคฒเคคे เคฏा เคฌाเคคเคšीเคค เค•เคฐเคคे เคฐเคนे. เค…เค•्เคทเคค เคจे เคชเคนเคฒे IIT เค—ुเคตाเคนाเคŸी เคธे เคกिเคœाเค‡เคจिंเค— เคฎें เค—्เคฐैเคœुเคเคถเคจ เค•ी เคกिเค—्เคฐी เคฒी เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคธे เคนी เคธिเคตिเคฒ เคธเคฐ्เคตिเคธेเคœ เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคฎें เคœुเคŸ เค—เค. เคชเคนเคฒे เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เคฎเคนเคœ 2 เคจंเคฌเคฐ เคธे เคฎिเคฒी เคจाเค•ाเคฎी เค•ो เคญूเคฒ เคชूเคฐी เคฒเค—เคจ เค”เคฐ เคˆเคฎाเคจเคฆाเคฐी เคธे เคชเคข़ाเคˆ เคฎें เคฒเค—े เคฐเคนे เค”เคฐ เค‡เคธเคฌाเคฐ เคฆूเคธเคฐा เคธ्เคฅाเคจ เคนाเคธिเคฒ เค•िเคฏा. 



เค…เค•्เคทเคค เคœैเคจ เคจे เคเค• เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เคฎें เค•เคนा เค•ि เคธिเคตिเคฒ เคธเคฐ्เคตिเคธेเคœ เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เค†เคชเคธे เคฆृเคข़ เคจिเคถ्เคšเคฏ เค”เคฐ เค•เค ोเคฐ เคชเคฐिเคถ्เคฐเคฎ เคฎांเค—เคคी เคนै, เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคธเคฎें เค•ाเคฎเคฏाเคฌी เคนाเคธिเคฒ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฎौเคœ-เคฎเคธ्เคคी เค”เคฐ เคชเคข़ाเคˆ เค•े เคฌीเคš เคเค• เคธंเคœीเคฆा เคธंเคคुเคฒเคจ เคนोเคจा เคœเคฐूเคฐी เคนै. เค…เค•्เคทเคค เค•ा เค•เคนเคจा เคนै เค•ि เค…เคชเคจे เคœเคœ्เคฌे เค•े เค•ाเคฏเคฎ เคฐเค–ें เค–ुเคฆ เคชเคฐ เคญเคฐोเคธा เคฐเค–ें เค”เคฐ เคชूเคฐी เคฒเค—เคจ เคธे เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐें เคคो เคธเคซเคฒเคคा เค†เคชเค•ो เคœเคฐूเคฐ เคฎिเคฒेเค—ी.



Read More
Grow IAS

เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคจे UPSC เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•े เคฌाเคฆ เคนเคŸा เคฆी เคฅीं เค•िเคคाเคฌें, เคซिเคฐ เคเคธे เคฌเคจीं IAS

By  


เคœीเคตเคจ เคฎें เค•ुเค› เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं เคคो เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคนै เคฒเค—เคจ. เค†เคœ เคนเคฎ เค†เคชเค•ो เคจिเคงि เคชเคŸेเคฒ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคाเคจे เคœा เคฐเคนे เคนैं เคœो เคชेเคถे เคธे เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคนैं. เค‰เคจ्เคนोंเคจे 2018 เคฎें เคฏूเคชीเคเคธเคธी  เคชाเคธ เค•ी เคฅी. เคธเคฌเคธे เค–ाเคธ เคฌाเคค เคฏे เคนै เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‡เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी 9 เคฎเคนीเคจे เคฎें เค•ी.

เคœैเคธा  เค•ि เคนเคฎ เคฌเคคा เคšुเค•े เคนैं, เคจिเคงि เคฎเคนिเคฒा เค”เคฐ เคธ्เคค्เคฐी เคฐोเค— เคตिเคถेเคทเคœ्เคž เคฅीं เค”เคฐ เคฒेเคกी เคนाเคฐ्เคกिंเค— เคฎेเคกिเค•เคฒ เค•ॉเคฒेเคœ เคฎें เคฌเคคौเคฐ เคธीเคจिเคฏเคฐ เคฐेเคœिเคกेंเคŸ เคกॉเค•्เคŸเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เคฅीं. เคตเคน เค…เคชเคจे เคซीเคฒ्เคก เคฎें เค…เคš्เค›ा เค•ाเคฎ เค•เคฐ เคฐเคนी เคฅीं, เคœिเคธเค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจ्เคนें เคฎเคนเคธूเคธ เคนुเค† เค•ि เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆेเคจी เคšाเคนिเค. เคซिเคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคธाเคฒ 2016 เคฎें เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆी เคฅी.  เคฌเคคा เคฆें, เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे 364เคตीं เคฐैंเค• เคนाเคธिเคฒ เค•ी เคฅी.

เคเค• เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฌเคคाเคฏा "เคฎैंเคจे เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆेเคจे เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•เคญी เคจเคนीं เคธोเคšा เคฅा. เคฒेเค•िเคจ เคฏे เคคเคฏ เคฅा เค…เค—เคฐ เคฎैं เคฏूเคชीเคเคธเคธी  เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆेเคคी เคนूं เคคो เค‡เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ो เคเค• เคนी เคธाเคฒ เคฎें เคชाเคธ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा, เค•्เคฏोंเค•ि เคฎेเคกिเค•เคฒ เคซीเคฒ्เคก เคธे เคนเคŸเค•เคฐ เคเค• เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคนोเคจे เค•े เคจाเคคे เคœ्เคฏाเคฆा เคธเคฎเคฏ เคฆेเคจा เคฎुเคฎเค•िเคจ เคจเคนीं เคฅा. เคเคธे เคฎें เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค‡เคธ เคฎाเค‡ंเคกเคธेเคŸ เคธे เค•ी เคฅी เค•ि เคฏे เค†เค–िเคฐी เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนै."

เคจिเคงि เคจे เคฌเคคाเคฏा - "เคเค• เคกॉเค•्เคŸเคฐ เค•े เคจाเคคे เค†เคช เค‡เคคเคจा เค•ुเค› เคจเคนीं เค•เคฐ เคชाเคคे. เคฌเคธ เค…เคธ्เคชเคคाเคฒ เคคเค• เคนी เคธीเคฎिเคค เคฐเคนเคคे เคนैं, เค‡เคธ เคตเคœเคน เคธे เคฎैंเคจे เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆेเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•िเคฏा  เคฅा."



เคฎैंเคจे เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆी เคฅी, เคฒेเค•िเคจ เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคฎुเคे เค‡เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ा เคฌैเค•เค—्เคฐाเค‰ंเคก เคจเคนीं เคฎाเคฒूเคฎ เคฅा.  เคเคธे เคฎें เคฎैंเคจे เค…เคชเคจे เคเค• เคธीเคจिเคฏเคฐ เค•ो เค•ॉเคฒ เค•िเคฏा เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคธाเคฒ 2015 เคฎें เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เคชाเคธ เค•ी เคฅी. "เคฌเคคा เคฆें, เคฆोเคธ्เคค เค•ी เคฎเคฆเคฆ เคธे เคกॉ เคจिเคงि เคจे เค…เคชเคจी เคคैเคฏाเคฐी เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆी, เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธिเคฐ्เคซ 9 เคฎเคนीเคจे เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคธाเคฅ เคธाเคฒ 2018 เคฎें 364เคตीं เคฐैंเค• เคนाเคธिเคฒ เค•ी เคฅी.


เคฆोเคธ्เคค เคจे เค‰เคจ्เคนें เคฌเคคाเคฏा เค•ि เค•िเคธ เค•िเคคाเคฌ เคธे เค”เคฐ เค•ैเคธे เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐเคจी เคนै. เคกॉ เคจिเคงि เคจे เคฌเคคाเคฏा เค•ि เคœो เค‰เคฎ्เคฎीเคฆเคตाเคฐ เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं, เคตเคน เคชเคนเคฒे เค‡เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เค…เคš्เค›े เคธे เคฐिเคธเคฐ्เคš เค•เคฐ เคฒें เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคนी เค†เค—े เคนी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคถुเคฐू เค•เคฐें.


เค‡เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เคธเคฌเคธे เคœเคฐूเคฐी เคนै เคฌेเคธिเค• เค•ो เค•्เคฒिเคฏเคฐ เค•เคฐเคจा, เคธाเคฅ เคนी เคจ्เคฏूเคœ เคธे เค–ुเคฆ เค•ो เค…เคชเคกेเคŸ เคฐเค–เคจा เคญी เคœเคฐूเคฐी เคนै. เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•े  เคฒिเค เคœ्เคฏाเคฆा เคธเคฎเคฏ เคฆेเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคจเคนीं เคนै. เค•เคฎ เคธเคฎเคฏ เคฎें เค…เคš्เค›ी เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐें. เค‡เคธी เค•े เคธाเคฅ เคฎेंเคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคธाเคฅ เคฎें เค•เคฐเคคे เคฐเคนे, เคตเคน เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคชเคฐीเค•्เคทा เคนै.


เคจिเคงि เคจे เคฌเคคाเคฏा เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•े เคฒिเค เคœ्เคฏाเคฆा เคŸेंเคถเคจ เคจ เคฒें, เค…เค—เคฐ เค†เคชเค•ा เคฌेเคธिเค• เค•्เคฒिเคฏเคฐ เคนै เคคो เคตเคน เค†เคธाเคจी เคธे เคนो เคœाเคคा เคนै.  เคฎेंเคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•े เคฒिเค 2 เคฏा เคขाเคˆ เคฎเคนीเคจे เคฎिเคฒเคคे เคนैं. เคเคธे เคฎें เค‡เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เค•เคฐเคจी เคนै.


เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เคนोเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคจिเคงि เคจे เค…เคชเคจे เค•เคฎเคฐे เคธे เค•िเคคाเคฌों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เค•เคฎ เค•เคฐ เคฆी เคฅी. เค•्เคฏोंเค•ि เค•เคฎเคฐे เคฎें เค•िเคคाเคฌें เคฐเค–ी เคนोเคจे เคธे  เคธเคฌ เค•ुเค› เคชเคข़เคจे เค•ा เคฎเคจ เค•เคฐเคคा เคฅा. เคเคธे เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคตเคนी เค•िเคคाเคฌें เค•เคฎเคฐे เคฎें เคฐเค–ी เคœो เคฎेंเคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคฒिเค เคชเคข़ी เคœाเคจी เคฅी. เคกॉ เคจिเคงि เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค‡เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ो เค•्เคฐैเค• เค•เคฐเคจे เค•ा เคฌेเคนเคฆ เคœเคฐूเคฐी เคฎूเคฒเคฎंเคค्เคฐ เคนै เคŸाเค‡เคฎ เคฎैเคจेเคœเคฎेंเคŸ เค•ो เคธเคฎเคเคจा.


เคจिเคงि เคจे เคฌเคคाเคฏा เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เคชाเคธ เค•เคฐเคจे เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค†เคชเคจे เค•िเคคเคจी  เคšाเคฒाเค•ी เคฆिเค–ाเคˆ เคนै, เคธाเคฅ เคนी เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค…เคชเคจे เค†เคธ- เคชाเคธ เคชॉเคœिเคŸिเคต เคฒोเค—ों เค•ो เคฐเค–ें.
Read More
Grow IAS

เคœूเคคे เค•ी เคฆुเค•ाเคจ เคฎें เคฌैเค เคคा เคฅा เคฌेเคŸा, เคชिเคคा เคจे เค•เคนा- เค•เคฒेเค•्เคŸเคฐ เคฌเคจो, เคเคธे เคฌเคจ เค—เคฏा IAS

By  



เคœूเคคे เค•ी เคฆुเค•ाเคจ เคฎें เคฌैเค เค•เคฐ เคชเคข़ाเคˆ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เค‡เคธ เคฒเคก़เค•े เค•ी เค•เคนाเคจी เคนเคฎें เคธिเค–ाเคคी เคนै เค•ि เค…เค—เคฐ เค‡ंเคธाเคจ เคšाเคน เคฒे เคคो เค•ुเค› เคญी เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै. เคฏे เคนैं เคธाเคฒ 2018 เค•े เคŸॉเคชเคฐ เคถुเคญเคฎ เค—ुเคช्เคคा เคœिเคจ्เคนें เค†เคˆเคเคเคธ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคชเคคा เคคเค• เคจเคนीं เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เคเค• เคฆिเคจ เคชिเคคा เคจे เค•เคนा เค•ि เคฌेเคŸा เค•เคฒेเค•्เคŸเคฐ เคฌเคจ เคœाเค“ เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค ाเคจ เคฒिเคฏा เค•ि เคฏे เคนी เค•เคฐเค•े เคฆिเค–ाเคจा เคนै. เคคเคฎाเคฎ เคฎुเคธीเคฌเคคों เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคถुเคญเคฎ เค•เคฒेเค•्เคŸเคฐ เคฌเคจ เค—เค. เคœाเคจें- เค•्เคฏा เคฅी เค‰เคจเค•ी เคธ्เคŸ्เคฐेเคŸเคœी, เค•ैเคธे เค•ी เคคैเคฏाเคฐी, เค•्เคฏा เคนै เคธเคซเคฒเคคा เค•ा เคฎूเคฒเคฎंเคค्เคฐ.


เคถुเคญเคฎ เค—ुเคช्เคคा เคเค• เคตीเคกिเคฏो เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เคฎें เคฌเคคाเคคे เคนैं เค•ि เคฎैं เคœเคฏเคชुเคฐ เค•े เคเค• เคฎिเคกिเคฒ เค•्เคฒाเคธ เคชเคฐिเคตाเคฐ เคธे เคนूं. เคชिเคคा เค•ा เค›ोเคŸा-เคธा เค•ाเคฐोเคฌाเคฐ เคฅा, เคœिเคธเค•े เคธिเคฒเคธिเคฒे เคฎें เคตो เค…เคซเคธเคฐों เคธे เคฎिเคฒเคคे เคฅे. เคฎैं เคญी เคชिเคคा เค•ी เคฆुเค•ाเคจ เคฎें เคฌैเค เคคा เคฅा, เคชाเคชा เคจे เคœเคฌ เคฎुเคเคธे เค•เคฒेเค•्เคŸเคฐ เคฌเคจเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคนा, เค‰เคธी เคฆिเคจ เคธे เคฎेเคฐी เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ी เคœเคฐ्เคจी เคถुเคฐू เคนो เค—เคˆ.


เคตो เคฌเคคाเคคे เคนैं เค•ि เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เค‰เคจเค•े เค˜เคฐ เค•ी เค†เคฐ्เคฅ‍िเค• เคธ्เคฅि‍เคคि เค‡เคธ เคนเคฆ เคคเค• เค•เคฎเคœोเคฐ เคนुเคˆ เค•ि เคชिเคคा เค•ो เคœเคฏเคชुเคฐ เค›ोเคก़เค•เคฐ เคฎเคนाเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เคเค• เค›ोเคŸे เคธे เค—ांเคต เคœाเคจा เคชเคก़ा. เคตเคนां เคชिเคคा เคจे เคœूเคคे เค•ी เค›ोเคŸी เคฆुเค•ाเคจ เค–ोเคฒी. เคฆเคธเคตीं เคฎें เค”เคฐ เคšुเคจौเคคी เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจ เคชเคก़ा เค•्เคฏोंเค•ि เคนเคฎाเคฐे เค—ांเคต เค•े เค†เคธเคชाเคธ เค•िเคธी เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें เคนिंเคฆी เคฎीเคกिเคฏเคฎ เคฏा เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคจเคนीं เคฅी, เคตเคนां เคฎเคฐाเค ी เคฎें เคชเคข़เคจा เคฅा.


เคถुเคญเคฎ เคฎเคฐाเค ी เคฎें เคจเคนी เคชเคข़ เคธเค•เคคे เคฅे เคคो เค—ांเคต เค•े เคชाเคธ เค—ुเคœเคฐाเคค เค•े เคเค• เค‡เคฒाเค•े เคฎें เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें เค‰เคจเค•ा เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคฌเคนเคจ เค•ा เคเคกเคฎिเคถเคจ เค•เคฐाเคจा เคชเคก़ा. เคธ्เค•ूเคฒ เค˜เคฐ เคธे 80 เค•िเคฎी เคฆूเคฐ เคฅा เคคो เคตो เคธुเคฌเคน เค›เคน เคฌเคœे เคŸ्เคฐेเคจ เคชเค•เคก़เคคे เคฅे เค”เคฐ เคถाเคฎ เคคीเคจ เคฌเคœे เค˜เคฐ เคชเคนुंเคš เคชाเคคे เคฅे.


เค‰เคธी เคฆौเคฐाเคจ เค‰เคจเค•े เคชिเคคा เคจे เคคเคฏ เค•िเคฏा เคฅा เค•ि เคตो เค•ाเคฐोเคฌाเคฐ เค•ो เค”เคฐ เคฌเคข़ाเคंเค—े เค•्เคฏोंเค•ि เค˜เคฐ เค•ा เค–เคฐ्เคš เคเค• เคฆुเค•ाเคจ เคธे เคจिเค•เคฒ เคจเคนीं เคชा เคฐเคนा เคฅा. เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‰เคธी เค‡เคฒाเค•े เคฎें เคœूเคคे เค•ी เคฆुเค•ाเคจ เค–ोเคฒी เคœเคนां เคถुเคญเคฎ เค•ा เคธ्เค•ूเคฒ เคชเคก़เคคा เคฅा. เคถुเคญเคฎ เค‰เคธी เคฆुเค•ाเคจ เคฎें เคฌैเค เคจे เคฒเค—े. เคตो เค•ाเคฎ เคธंเคญाเคฒเคจे เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคชเคข़ाเคˆ เคญी เคœाเคฐी เคฐเค–เคคे เคฅे.


เคตเคนां เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฎเคจ เคฒเค—ाเค•เคฐ เคชเคข़ाเคˆ เค•ी เคœिเคธเคธे เค‰เคจเค•ा เคฆเคธเคตीं เคฎें 10 เคธीเคœीเคชीเค เค†เคฏा เคœो เคœिเคฒे เคฎें เคธเคฌเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคฅा. เคถुเคญเคฎ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคจंเคฌเคฐ เค…เคš्เค›े เคฅे เคคो เคฒोเค—ों เค•ो เคฒเค—เคคा เคฅा เค•ि เค‰เคจ्เคนें เค†เค—े เคธाเค‡ंเคธ เคนी เคฒेเคจा เคšाเคนिเค เคฅा. เคฒेเค•िเคจ เค‰เคจ्เคนें เคฒเค—เคคा เคฅा เค•ि เค•ॉเคฎเคฐ्เคธ เคฎें เค‰เคจเค•ी เคœ्เคฏाเคฆा เคฐुเคšि เคนै. เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•ॉเคฎเคฐ्เคธ เคนी เคฒिเคฏा.


เคถुเคญเคฎ เค•ा เค•เคนเคจा เคนै เค•ि เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐ เคฐเคนे เคฒोเค—ों เค•ो เคเค• เคฌाเคค เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–เคจी เคšाเคนिเค เค•ि เคœो เค†เคชเคจे เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฌเคจाเคฏा เคนै เค‰เคธเค•ाे เคชाเคจे เค•ा เคธเคฌเคธे เค…เคš्เค›ा เคคเคฐीเค•ा เคฏเคนी เคนै เค•ि เค†เคช เค…เคชเคจी เค•्เคทเคฎเคคा เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคตिเคทเคฏ เคšुเคจें. เคฒोเค— เค†เคชเค•ो เคธเคฒाเคน เคฆेंเค—े เคฒेเค•िเคจ เค†เคช เคฏे เคœเคฐूเคฐ เคธเคฎเคिเค เค•ि เค•ौเคจ เคธा เคตिเคทเคฏ เค†เคชเค•े เคฒिเค เคœ्เคฏाเคฆा เค…เคš्เค›ा เคฐเคนेเค—ा.


12เคตीं เค•ी เคชเคข़ाเคˆ เค•เคฐเค•े เคถुเคญเคฎ เคจे เคฆिเคฒ्เคฒी เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคฌीเค•ॉเคฎ เคฎें เคฆाเค–िเคฒा เคฒिเคฏा. เคฏเคนां เคธे เคเคฎเค•ॉเคฎ เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจเค•ा เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ा เคธเคซเคฐ 2015 เคฎें เคถुเคฐू เคนुเค†. เคชเคข़ाเคˆ เค•े เคธाเคฅ เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐเค•े เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เคฆिเคฏा เคคो เคตो เคซेเคฒ เคนो เค—เค.


เคถुเคญเคฎ เคฎाเคจเคคे เคนैं เค•ि เค‡เคธ เคซेเคฒिเคฏเคฐ เค•े เคชीเค›े เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคฎेเคฐी เคธीเคฐिเคฏเคธเคจेเคธ (เค—ंเคญीเคฐเคคा) เคฎें เค•เคฎी เค”เคฐ เค–เคฐाเคฌ เคŸाเค‡เคฎ เคฎैเคจेเคœเคฎेंเคŸ เคฅा. เค‡เคธเค•े เคฒिเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค…เคชเคจे เคชเคข़เคจे เค•ा เคคเคฐीเค•ा เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคฌเคฆเคฒा. เคนเคฐ เคตिเคทเคฏ เค•ो เค—ंเคญीเคฐเคคा เคธे เคธเคฎเคเคจा เคถुเคฐू เค•िเคฏा เค”เคฐ เคธाเคฅ เคฎें เคŸाเค‡เคฎ เคฎैเคจेเคœเคฎेंเคŸ เคญी เคธुเคงाเคฐा.


เค‡เคธเค•े เคฒिเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชเคข़เคจे เค•ा เคคเคฐीเค•ा เค•ुเค› เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคฌเคจाเคฏा เคœैเคธे เคตो เค…เค—เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค•िเคธी เคชॉเคฒिเคธी เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคชเคข़เคคे เคคो เค‰เคธเค•े เคธเคญी เคชเคนเคฒू เคธเคฎเคเคคे. เคฎเคธเคฒเคจ เค•ोเคˆ เคชॉเคฒिเคธी เค•िเคธเคฒिเค เคฌเคจी, เค‰เคธเค•ा เคซाเคฏเคฆा เค•िเคธे เค”เคฐ เค•िเคคเคจा เคฎिเคฒेเค—ा, เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค‡เคธเค•े เคชीเค›े เค•्เคฏा เคฎंเคถा เคฐเคนी. เค‡เคธเค•ा เคตिเคฐोเคง เคนो เคฐเคนा เคนै เคคो เค•्เคฏों เคนो เคฐเคนा เคนै, เค‡เคจ เคคเคฎाเคฎ เคฌिंเคฆुเค“ं เค•ो เคธเคฎเคा.

เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคธाเคฒ 2016 เคฎें เค‰เคจ्เคนें เค‘เคฒ เค‡ंเคกिเคฏा 366 เคฐैंเค• เคนाเคธिเคฒ เคนुเคˆ เคฒेเค•िเคจ เคตो เคฐुเค•े เคจเคนीं. เค‰เคจเค•ी เคจिเคฏुเค•्เคค‍ि เคธเคฐเค•ाเคฐी เคจौเค•เคฐी เคฎें เคนुเคˆ, เคœिเคธเค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคญी เคตो เคธเคฎเคฏ เคจिเค•ाเคฒเค•เคฐ เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคฎें เคฒเค—े เคฐเคนे. เค†เค–िเคฐเค•ाเคฐ 2018 เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ी เค‘เคฒ เค‡ंเคกिเคฏा เค›เค ी เคฐैंเค• เคนाเคธिเคฒ เค•เคฐ เคฒी.

Read More
Grow IAS

เค†เคถ‍िเคฎा เคฎिเคค्เคคเคฒ 3 เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ, 3 เคฎेเคจ्เคธ, 3 เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू, เคเคธे เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐ เคธे IAS เคŸॉเคชเคฐ เคฌเคจी เคฏे เคฒเคก़เค•ी

By  


เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•े เคœเคฏเคชुเคฐ เค•ी เคฐเคนเคจे เคตाเคฒी เค†เคถ‍िเคฎा เคฎिเคค्เคคเคฒ เคจे UPSC เคชเคฐीเค•्เคทा 2018 เคฎें 12เคตीं เคฐैंเค• เคนाเคธिเคฒ เค•ी. เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฎुंเคฌเคˆ เค•ी เคŸॉเคชเคฐ เค”เคฐ เค—ोเคฒ्เคก เคฎेเคกเคฒिเคธ्เคŸ เค†เคถ‍िเคฎा เคจे เคฒाเค–ों เค•ी เคจौเค•เคฐी เค›ोเคก़เค•เคฐ UPSC เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคถुเคฐू เค•ी เคฅी. เคœाเคจिเค เค•िเคธ เคคเคฐเคน เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคคीเคจ เคฌाเคฐ เคช्เคฐी เคฒिเคฎ्เคธ, เคฎेเคจ्เคธ เค”เคฐ เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เค•े เคฌाเคฆ เค…เคชเคจा เคฎुเค•ाเคฎ เคชाเคฏा.


เคฌเคšเคชเคจ เคธे เคชเคข़ाเคˆ เคฎें เค…เคต्เคตเคฒ เคฐเคนीं เค†เคถि‍เคฎा เคจे เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฌॉเคฎ्เคฌे เคธे เคธिเคตिเคฒ เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐिंเค— เค•ी เคชเคข़ाเคˆ เค•ी. เคเค• เคตीเคกिเคฏो เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เคฎें เคฌเคคाเคฏा เค•ि เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฎें เคšाเคฐ เคธाเคฒ เคชเคข़ाเคˆ เค•ी เค”เคฐ เค•ॉเคฒेเคœ เคฒाเค‡เคซ เคฎें เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคธीเค–ा. เค‰เคจ्เคนें เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฌॉเคฎ्เคฌे เคฎें เค—ोเคฒ्เคก เคฎेเคกเคฒ เคธे เคจเคตाเคœा เค—เคฏा.



เคตो เคฌเคคाเคคी เคนैं เค•ि เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคฎैंเคจे เคช्เคฐाเค‡เคตेเคŸ เคจौเค•เคฐी เค•เคฐเคจे เค•ी เคธोเคšी เคคाเค•ि เค†เค—े เค•เคญी เค…เคซเคธोเคธ เคจ เคนो เค•ि เคฎैंเคจे เคฏे เค•ाเคฎ เคจเคนीं เค•िเคฏा. เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธ เคจौเค•เคฐी เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคฎเคจ เคฎें เค•เคนीं เค†เคˆเคเคเคธ เคฌเคจเคจे เค•ा เคธเคชเคจा เคฅा. เคฎेเคฐे เค˜เคฐเคตाเคฒे เคญी เคฎेเคฐे เคฒिเค เคฏเคนी เคธเคชเคจा เคฆेเค– เคฐเคนे เคฅे.



เคœเคฌ เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฎिเคฒी เคนाเคฐ


เค†เคถिเคฎा เคจे เคฌเคคाเคฏा เค•ि เค‰เคธ เคœॉเคฌ เคฎें เคฎुเคे เคฒेเค—ा เค•ि เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคฎैं เคจเคนीं เคฌเคจी เคนूं. เคฎेเคฐा เคฆिเคฒ เคตเคนां เค–ुเคถ เคจเคนीं เคฅा. เคฌเคธ เคคเคญी เคจौเค•เคฐी เค›ोเคก़เค•เคฐ เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคฎें เคœुเคŸ เค—เคˆ. เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคฎुเคเคฎें เค•ूเคŸ-เค•ूเคŸเค•เคฐ เคญเคฐा เคฅा. 2015 เคฎें เคชเคนเคฒा เค…เคŸेंเคช्เคŸ เคฆिเคฏा, เคธเคฌ เคธोเคšเคคे เคฅे เค•ि เค•्เคฒीเคฏเคฐ เค•เคฐ เคฒेंเค—े เค•्เคฏोंเค•ि เคช्เคฐी เคฒिเคฎ्เคธ เค”เคฐ เคฎेเคจ्เคธ เค•े เคฌाเคฆ เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เค•ी เค•ॉเคฒ เค† เค—เคˆ เคฅी, เคฒेเค•िเคจ เค…เคซเคธोเคธ เค‡เคธเคฎें เคซाเค‡เคจเคฒ เคฒिเคธ्เคŸ เคฎें 10 เคจंเคฌเคฐ เคธे เคฐเคน เค—เคˆ เคฅी.


เคซेเคฒिเคฏเคฐ เคธे เคนुเคˆ เคกिเคช्เคฐेเคธ

เค†เคถ‍िเคฎा เคœเคฌ เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฎें เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เคฎें เคฐเคน เค—เคˆं เคคो เค‡เคธเคจे เค‰เคจ्เคนें เคฌเคนुเคค เคกिเคช्เคฐेเคธ เค•เคฐ เคฆिเคฏा. เคตो เคฌเคคाเคคी เคนैं เค•ि เคคเคฌ เคฎैं เคฆो เคธे เคคीเคจ เคฆिเคจ เคคเค• เคฐोเคคी เคฐเคนी เคฅी. เคฎेเคฐी เคฆाเคฆी เค•ी เคคเคฌीเคฏเคค เค ीเค• เคจเคนीं เคฅी, เคเค• เคฎाเคน เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจเค•ा เคฆेเคนांเคค เคนो เค—เคฏा. เคฎेเคฐे เคชेเคฐेंเคŸ्เคธ เคญी เคชเคฐेเคถाเคจ เคฅे. เคฏे เค•เค िเคจाเคˆ เคญเคฐा เคธเคฎเคฏ เคฅा.


'เคเค• เค˜เคŸเคจा เคจे เคฌเคฆเคฒเค•เคฐ เคฐเค– เคฆिเคฏा'


เคตो เค•เคนเคคी เคนैं เค•ि เคนเคฎाเคฐी เคฒाเค‡เคซ เคฎें เคนเคฎ เคนเคฎेเคถा เคœीเคคเคคे เคจเคนीं เคนै. เคนाเคฐ เคธे เคนเคฎ เคฆो เคธाเคฒ เค–ो เคฆेเคคे เคนैं, เคฌเคนुเคค เคจुเค•เคธाเคจ เคนोเคคा เคนै เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเคธे เค‰เคฌเคฐ เคชाเคจा เคฌเคก़ी เค•เคฒा เคนोเคคी เคนै. เคตो เคฌเคคाเคคी เคนैं เค•ि เค•िเคธ เคคเคฐเคน เคตो เค‡เคธ เค—เคฎ เคธे เค‰เคฌเคฐเค•เคฐ เคฆोเคฌाเคฐा เคคैเคฏाเคฐी เคฎें เคœुเคŸ เคชाเคˆं.



เค†เคถिเคฎा เคฌเคคाเคคी เคนैं เค•ि เคตो เคชเคนเคฒे เคธाเคฒ เคฆिเคฒ्เคฒी เคธे เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐ เคฐเคนी เคฅी. เคตो เคฏเคนां เคธे เคंเคฅ्เคฐोเคชॉเคฒाเคœी เค•ी เคชเคข़ाเคˆ เค•เคฐ เคฐเคนी เคฅीं เค•्เคฏोंเค•ि เคฏे เค‰เคจเค•ा เค‘เคช्เคถเคจเคฒ เคตिเคทเคฏ เคฅा. เค‡เคธเคฎें เคฎाเคธ्เคŸเคฐ्เคธ เคกिเค—्เคฐी เค•เคฐเคจे  เคฒเค—ी. เคตो เคฌเคคाเคคी เคนैं เค•ि เค‡เคธเค•े เคเค• เคช्เคฐोเคœेเค•्เคŸ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคตो เคฆिเคฒ्เคฒी เค•े เคธ्เคฒเคฎ เค•เค เคชुเคคเคฒी เค•ॉเคฒाेเคจी เคฎें เคตिเคœिเคŸ เค•เคฐ เคฐเคนी เคฅीं. เคœเคนां เคฆेเค–ा เค•ि เคเค• เค›ोเคŸे เคธे เค˜เคฐ เคฎें เคเค• เคฎเคนिเคฒा เคฅी เค”เคฐ เคญीเคคเคฐ เค•เคฐीเคฌ เคคीเคจ เคธाเคฒ เค•ा เคฌเคš्เคšा เคฒेเคŸा เคฅा เคœो เค•ि เค ीเค• เคธे เคนिเคฒ-เคกुเคฒ เคญी เคจเคนीं เคชा เคฐเคนा เคฅा. เคฎैंเคจे เค‰เคธเค•ी เคฎां เคธे เคชूเค›ा เค•ि เคฌเคš्เคšे เค•ो เค•्เคฏा เคนुเค†, เคคो เค‰เคธเค•ा เคœเคตाเคฌ เคฅा 'เคชเคคा เคจเคนीं.'



เคตो เคฎเคนिเคฒा เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšे เค•ो เคฒेเค•เคฐ เค•เคญी เค…เคธ्เคชเคคाเคฒ เคคเค• เคจเคนीं เค—เคˆ เคฅी, เค‰เคธे เคฌเคš्เคšे เค•ी เคฌीเคฎाเคฐी เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•ुเค› เคญी เคชเคคा เคจเคนीं เคฅा. เคฎेเคฐे เคฒिเค เคฏे เคšौंเค•ाเคจे เคตाเคฒी เคฌाเคค เคฅी. เคฎैं เคเค• เค…เคš्เค›े เคชเคฐिเคตाเคฐ เคธे เค†เคคी เคนूं เคœเคนां เคฎां เคช्เคฐोเคซेเคธเคฐ เค”เคฐ เคชिเคคा เคฌिเคœเคจेเคธเคฎैเคจ เคนैं, เคฎेเคฐे เคฒिเค เคฏे เคฌเคก़ी เคฌाเคค เคฅी เค•ि เคเค• เคฎां เค•ो เคชเคคा เคนी เคจเคนीं เคตो เค…เคธ्เคชเคคाเคฒ เคคเค• เคจเคนीं เคœा เคธเค•ी. เคฎैंเคจे เค…เคชเคจी เคฎां เคธे เคฌाเคค เค•ी, เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เค•ि เคฌेเคŸा เค…เค—เคฐ เคญเค—เคตाเคจ เคจे เคคुเคฎ्เคนें เค‰เคจเค•े เค˜เคฐ เคคเค• เคญेเคœा เคนै เคคो เคœเคฐूเคฐ เคคुเคฎ्เคนें เค•िเคธी เค•ाเคฐเคฃ เคธे เคญेเคœा เคนोเค—ा. เคฎैंเคจे เค‰เคธ เคฌเคš्เคšी เค•ो เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคคเค• เคชเคนुंเคšाเคฏा เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคธाเคฅिเคฏों เค•े เคธाเคฅ เคฎिเคฒเค•เคฐ เค‰เคธเค•ा เค‡เคฒाเคœ เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐाเคฏा. เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เค•े เคฌाเคฆ เคฎैं เคฆोเคฌाเคฐा เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐเคจे เคฒเค—ी, เคฎुเคे เคชเคคा เคšเคฒ เค—เคฏा เคฅा เค•ि เคฎเคฆเคฆ เค•े เคฒिเค เค†เคชเค•ो เค‰เคธ เค•ाเคฌिเคฒ เคฌเคจเคจा เคนोเคคा เคนै.

'เคฆूเคธเคฐी เคฌाเคฐ เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เคฌเคนुเคค เค…เคš्เค›ा เค—เคฏा'


เคตो เคฌเคคाเคคी เคนैं เค•ि เคฆूเคธเคฐी เคฌाเคฐ เคฎें เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เคฎें เคฎुเคे 140 เคจंเคฌเคฐ เคฎिเคฒे. เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคฎेเคจ्เคธ เคฎें เคฎैंเคจे เคंเคฅ्เคฐोเคชॉเคฒोเคœी เคชเคฐ เคœ्เคฏाเคฆा เคง्เคฏाเคจ เคฆिเคฏा. เค‰เคธ เคตเค•्เคค เคจिเคฌंเคง เคฎें เคœ्เคฏाเคฆा เคธเคฎเคฏ เคจเคนीं เคฆे เคชाเคˆ. เค‡ंเคŸเคฐเคต्เคฏू เคฆिเคฏा เค”เคฐ เค‡เคธ เคฌाเคฐ เคฎेเคฐा เค†เคˆเค†เคฐเคเคธ เคฎें เคนो เค—เคฏा. เคœिเคธเค•ी เคŸ्เคฐेเคจिंเค— เคšเคฒ เคฐเคนी เคฅी.  เคฒेเค•िเคจ เคฆूเคธเคฐी เคฌाเคฐ เค•ी เค—เคฒเคคिเคฏों เค•ो เคธुเคงाเคฐเคคे เคนुเค เคฎैंเคจे เคคीเคธเคฐी เคฌाเคฐ เคซिเคฐ เคธे เคเค—्เคœाเคฎ เคฆिเคฏा เคคो เคคीเคธเคฐी เคฌाเคฐ เคฎें เคฎुเคे 12เคตीं เคฐैंเค• เคฎिเคฒी. เค‰เคธ เคฆिเคจ เคฎुเคे เคชाเคชा เคจे เคตो เคชेเคชเคฐ เคฆिเค–ाเคฏा เคœो เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคˆ เคธाเคฒ เคชเคนเคฒे เคฒिเค–ा เคฅा เค‰เคธเคฎें เคฒिเค–ा เคฅा เค•ि เคฎेเคฐी เคฌेเคŸी เคŸॉเคช 20 เคฎें เคธेเคฒेเค•्เคŸ เคนोเค—ी.
Read More
Grow IAS

เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคšूเคก़िเคฏां เคฌेเคšा เค•เคฐเคคे เคฅे เคฐเคฎेเคถ, เคซिเคฐ เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคฌเคจ เค—เค IAS เค…เคงिเค•ाเคฐी

By  


เคธเคชเคจे เคฆेเค–เคจा เคธเคฌเค•े เคฌเคธ เคฎें เคนै เคชเคฐ เค‰เคจ्เคนें เคชूเคฐी เค•เคฐเคจा เคนเคฐ เค•िเคธी เค•े เคฌเคธ เค•ी เคฌाเคค เคจเคนीं। เค†เคœ เคนเคฎ เคœिเคธ เคถเค–्เคธ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคा เคฐเคนे เคนैं เค‰เคจเค•ा เคจाเคฎ เคนै เคฐเคฎेเคถ เค˜ोเคฒเคช। เค‡เคจเค•ा เคœเคจ्เคฎ เคฎเคนाเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เคธोเคฒाเคชुเคฐ เคฎें เคนुเค† เคนै। เคœीเคจे เค•ा เคธเคนी เคขंเค— เค•ोเคˆ เค‡เคจเคธे เคธीเค–े। เคเค• เคเคธा เคญी เคธเคฎเคฏ เคฅा เคœเคฌ เค‡เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจी เคฎां เค•े เคธाเคฅ เคšूเคก़िเคฏां เคฌेเคšเค•เคฐ เค…เคชเคจा เคชेเคŸ เคชाเคฒा เค”เคฐ เค†เคœ เคตो เคเค• เค†เคˆเคเคเคธ เค…เคงिเค•ाเคฐी เคนै। เค—เคฐीเคฌी เค•े เคฆिเคจ เค•ाเคŸเคจे เคตाเคฒे เคฐเคฎेเคถ เคจे เค…เคชเคจी เคœिंเคฆเค—ी เคธे เค•เคญी เคนाเคฐ เคจเคนीं เคฎाเคจी เค”เคฐ เค†เคœ เคฏुเคตाเค“ं เค•े เคฒिเค เคตो เคฎिเคธाเคฒ เคฌเคจ เค—เค เคนैं। เคฌเคคा เคฆें, เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎें เคฐเคฎेเคถ เค˜ोเคฒเคช เค•ो เค‰เคชाเคฏुเค•्เคค เค•े เคชเคฆ เคชเคฐ เคाเคฐเค–ंเคก เคฎें เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เค†เค–िเคฐ เค•ैเคธे เค•ी เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคคैเคฏाเคฐी, เคชเคข़เคคे เคนैं เค†เค—े..



เคฐเคฎेเคถ เค•े เคชिเคคाเคœी เค…เคชเคจी เคชंเค•्เคšเคฐ เค•ी เคฆुเค•ाเคจ เคธे 4 เคฒोเค—ों เค•े เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ा เคœैเคธे-เคคैเคธे เค—ुเคœเคฐ-เคฌเคธเคฐ เค•เคฐเคคे เคฅे। เคฒेเค•िเคจ เคœ्เคฏाเคฆा เคถเคฐाเคฌ เคชीเคจा เค‰เคจเค•े เคฒिเค เค˜ाเคคเค• เคธाเคฌिเคค เคนुเค† เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค…เคธ्เคชเคคाเคฒ เคฎें เคญเคฐ्เคคी เค•เคฐเคตाเคจा เคชเคก़ा।

เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ा เค—ुเคœเคฐ-เคฌเคธเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฎां เคจे เค†เคธเคชाเคธ เค•े เค—ांเคตों เคฎें เคšूเคก़िเคฏां เคฌेเคšเคจा เคถुเคฐू เค•िเคฏा।

เคฐเคฎेเคถ เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคญाเคˆ เค‡เคธ เค•ाเคฎ เคฎें เคฎां เค•ी เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคे เคฅे। เคฒेเค•िเคจ เค•िเคธ्เคฎเคค เค•ो เคถाเคฏเคฆ เค‰เคจเค•ी เค”เคฐ เคชเคฐीเค•्เคทा เคฒेเคจी เคฅी, เค‡เคธी เคฆौเคฐाเคจ เคฐเคฎेเคถ เค•ा เคฌाเคं เคชैเคฐ เคฎें เคชोเคฒिเคฏो เคนो เค—เคฏा।

เคฐเคฎेเคถ เค•े เค—ांเคต เคฎें เคชเคข़ाเคˆ เค•े เคฒिเค เค•ेเคตเคฒ เคเค• เคนी เคช्เคฐाเค‡เคฎเคฐी เคธ्เค•ूเคฒ เคฅा। เคฐเคฎेเคถ เค•ो เค†เค—े เค•ी เคชเคข़ाเคˆ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคจเค•े เคšाเคšा เค•े เคชाเคธ เคฌเคฐเคธी เคญेเคœ เคฆिเคฏा เค—เคฏा।


เคฐเคฎेเคถ เค•ो เคชเคคा เคฅा เค•ि เค•ेเคตเคฒ เคชเคข़ाเคˆ เคนी เค‰เคจเค•े เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ी เค—เคฐीเคฌी เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคตो เคœी-เคœाเคจ เคธे เคชเคข़ाเคˆ เคฎें เคœुเคŸ เค—เค।

เคตो เคชเคข़ाเคˆ เคฎें เค•ाเคซी เค…เคš्เค›े เคฅे เค”เคฐ เค‡เคธเคฒिเค เค…เคชเคจे เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคฆिเคฒ เคฎें เคญी เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคœเค—เคน เคฌเคจा เคฒी। เคœเคฌ เคชिเคคा เค•ी เคฎौเคค เคนुเคˆ เคคเคฌ เคตो 12เคตीं เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคฎें เคœुเคŸे เคนुเค เคฅे।

เค—เคฐीเคฌी เค•े เคเคธे เคฆिเคจ เคฅे เค•ि เค‰เคจเค•े เคชाเคธ เค…เคชเคจे เคชिเคคा เค•ी เค…ंเคคिเคฎ เคฏाเคค्เคฐा เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคจे เค•े เคฒिเค 2 เคฐुเคชเค เคญी เคจเคนीं เคฅे।


เค•िเคธी เคคเคฐเคน เคชเคก़ोเคธिเคฏों เค•ी เคฎเคฆเคฆ เคธे เคตो เคชिเคคा เค•ी เค…ंเคคिเคฎ เคฏाเคค्เคฐा เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนो เคชाเค।

เค‰เคจเคชเคฐ เคฆुเค–ों เค•ा เคชเคนाเคก़ เคŸूเคŸ เคชเคก़ा เคฅा เคฒेเค•िเคจ เคซिเคฐ เคญी เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคนाเคฐ เคจเคนी เคฎाเคจी เค”เคฐ 88 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เค…ंเค• เค•े เคธाเคฅ 12เคตीं เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เคชाเคธ เค•ी।

12เคตीं เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคถिเค•्เคทा เคฎें เคกिเคช्เคฒोเคฎा เค•िเคฏा เค”เคฐ 2009 เคฎें เคถिเค•्เคทเค• เคฌเคจ เค—เค। เคฒेเค•िเคจ เคฐเคฎेเคถ เคฏเคนीं เคฐुเค•เคจे เคตाเคฒे เคจเคนीं เคฅे।



เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจी เคจौเค•เคฐी เค›ोเคก़ เคฆी เค”เคฐ เค†เคˆเคเคเคธ เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เคœी-เคœाเคจ เคธे เคœुเคŸ เค—เค। เค•เคก़ी เคฎेเคนเคจเคค เค•े เคฌाเคฆ เค†เค–िเคฐเค•ाเคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे 2012 เคฎें เคธिเคตिเคฒ เคธेเคตा เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें 287เคตीं เคฐैंเค• เคนाเคธिเคฒ เค•ी।
Read More
Grow IAS

เคธैเคฏ्เคฏเคฆ เคฐिเคฏाเคœ เค…เคนเคฎเคฆ 12เคตीं เคฎें เคซेเคฒ เคฌเคจा IAS

By  




เคฎเคนाเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เคจाเคธिเค• เคœिเคฒे เค•े เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคธैเคฏ्เคฏเคฆ เคฐिเคฏाเคœ เค…เคนเคฎเคฆ 12เคตीं เคฎें เคเค• เคตिเคทเคฏ เคธे เคซेเคฒ เคนो เค—เค เคฅे. เคซिเคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจी เคชเคข़ाเคˆ เค•ा เคคเคฐीเค•ा เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคฌเคฆเคฒा เค•ि เคนเคฐ เค•्เคฒाเคธ เคนเคฎेเคถा เค…เคต्เคตเคฒ เค†เคคे เคฐเคนे. เค‰เคจเค•े เค•เคฆเคฎ เค†เค—े เคฌเคข़े เคคो เคซिเคฐ เคชเคนเคฒे MPSC เคฎें เคธेเค•ेंเคก เคฐैंเค• เคชाเคˆ เค”เคฐ เคฐेंเคœ เคซाเคฐेเคธ्เคŸ เค…เคซเคธเคฐ (RFO) เคฌเคจे, เคซिเคฐ เค‡เคธ เคœॉเคฌ เคฎें เคฐเคนเคคे เคฏूเคชीเคเคธเคธी 2018 เคจिเค•ाเคฒा. เคฐिเคฏाเคœ เค…เคนเคฎเคฆ เค•े เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคŸिเคช्เคธ

เคฐेเคฏाเคœ เค…เคนเคฎเคฆ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เค…เคฌ เคฏूเคชीเคเคธเคธी เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•े เคเค—्เคœाเคฎ เค•े เคฎเคนเคœ เค•ुเค› เคฆिเคจ เคฌเคšे เคนैं. เคเคธे เคฎें เคฎैं เค‰เคจ เคฒोเค—ों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคธเคฎเค เคธเค•เคคा เคนूं เคœो เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคช्เคฐी เคฒिเคฎ्เคธ เคฎें เคฌैเค  เคฐเคนे เคนैं. เคฎैं เคญी เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคช्เคฐी เคฒिเคฎ्เคธ เค•े เคตเค•्เคค เคฌเคนुเคค เคšिंเคคा เคฎें เคฅा เค•ि เค†เค–‍िเคฐ เค•्เคฏा เคชเคข़ूं เค”เคฐ เค•्เคฏा เค›ोเคก़ เคฆूं. เคฎैं เคเคธे เคเคธ्เคช‍िเคฐेंเคŸ्เคธ เค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจी เคŸ्เคฐिเค• เคถेเคฏเคฐ เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนूं, เคœिเคธे เคตो เคญी เค…เคชเคจा เคธเค•เคคे เคนैं.


เคฐिเคตीเคœเคจ, เคฐिเคตीเคœเคจ เคธिเคฐ्เคซ เคฐिเคตीเคœเคจ


UPSC เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•े เคคाเคฒे เค•ी เคเค• เคนी เคšाเคญी เคนै, เคตो เคนै เคฐिเคตीเคœเคจ. เค…เคฌ เคฌเคธ เค‰เคคเคจा เคนी เคตเค•्เคค เคนै เคœिเคธเคฎें เค†เคช เคชเคนเคฒे เค•ा เคชเคข़ा เคธाเคฐा เค•ोเคฐ्เคธ เคฐिเคตाเค‡เคœ เค•เคฐ เคธเค•ें. เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เค†เคช เคฆूเคธเคฐी เคšीเคœ เคœो เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं เคตो เคนै เค—्เคฐुเคช เคกिเคธ्เค•เคถเคจ. เคฏे เคกिเคธ्เค•เคถเคจ เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•े เคธเคตाเคฒों เคชเคฐ เคนी เคนोเคจा เคšाเคนिเค.


เคกेเคฒी เคฆें เคเค• เคฎॉเค• เคŸेเคธ्เคŸ
เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•ी เคฒाเคธ्เคŸ เคฎोเคฎेंเคŸ เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคฒिเค เคนเคฐ เคฆिเคจ เคเค• เคฎॉเค• เคŸेเคธ्เคŸ เคฆेเคจा เคฌเคนुเคค เคœเคฐूเคฐी เคนै. เค‡เคธ เคŸेเคธ्เคŸ เค•ो เคฆेเค•เคฐ เค†เคช เค‡เคธे เค†ंเคธเคฐ เคถीเคŸ เคธे เคฎिเคฒाเคं. เคœเคนां เคšूเค• เคนो เคฐเคนी เคนै, เค‰เคธे เคธुเคงाเคฐें เคฒेเค•िเคจ เค–ुเคฆ เค•ो เคกिเคฎोเคŸिเคตेเคŸ เคจ เค•เคฐें. เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เคฎैเคช เคฐीเคกिंเค— เคญी เคœเคฐूเคฐी เคนै.


เคฐिเคฏाเคœ เค…เคนเคฎเคฆ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคคैเคฏा‍เคฐी เค•े เค‡เคจ เค†เค–‍िเคฐी เคฆिเคจों เคฎें เคจेเคถเคจเคฒ เคชाเคฐ्เค• เค”เคฐ เคตाเค‡เคฒ्เคก เคฒाเค‡เคซ เคธेंเค•्เคšुเคฐी เคœैเคธे เคตिเคทเคฏों เค•ो เคเค• เคฌाเคฐ เคซिเคฐ เคธे เคฆोเคนเคฐा เคฒें. เคง्เคฏाเคจ เคฐเคนे เค•ि เค‡เคธ เคฆौเคฐाเคจ เค†เคช เคธเคญी เคตिเคทเคฏों เค•ो เคธ्เคฒॉเคŸ เคฎें เคฌांเคŸเค•เคฐ เคชเคข़ें. เคŸाเค‡เคฎ เคฎैเคจेเคœเคฎेंเคŸ เคญी เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคฒिเค เคฌเคนुเคค เคœเคฐूเคฐी เคนै.

เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค†เคช เคคเคฎाเคฎ เคคเคฐเคน เค•ी เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคœैเคธे เคˆเคœ เค‘เคซ เคกूเค‡ंเค— เคฌिเคœเคจेเคธ เค‡ंเคกेเค•्เคธ เค‘เคซ เคจेเคถเคจเคฒ เคंเคก เค‡ंเคŸเคฐเคจेเคถเคจเคฒ เคฌॉเคกीเคœ เค†เคฆि เคชเคข़ เคฒें. เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เคธเคฐเค•ाเคฐी เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคœเคฐूเคฐ เคฆोเคนเคฐा เคฒें.


เค•ुเค› เคญी เคจเคฏा เคจ เคชเคข़ें


เคฏเคนी เคตो เคธเคนी เคตเค•्เคค เคนै เคœเคฌ เค†เคช เคจ्เคฏूเคœเคชेเคชเคฐ เคชเคข़เคจा เคฌंเคฆ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं. เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เค•ुเค› เคญी เคจเคฏा เคชเคข़เคจे เคธे เคฌเคšें. เคจ्เคฏूเคœเคชेเคชเคฐ เคชเคข़เคจे เค•ी เคฌเคœाเคฏ เคœो เค†เคชเคจे เคจोเคŸ्เคธ เคจ्เคฏूเคœเคชेเคชเคฐ เคธे เคฌเคจाเค เคนैं เค‰เคธे เคฆोเคนเคฐा เคฒें.

เคธाเคฒ 2013 เคฎें เคธैเคฏเคฆ เคฐिเคฏाเคœ เคจे เคชूเคจा เคฎें เคฐเคนเค•เคฐ เคฏूเคชीเคเคธเคธी เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•ी. เคฐेเคฏाเคœ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคฎुเคे เค•ुเค› เคชเคคा เคจเคนीं เคฅा, เคจ เคŸेเคธ्เคŸ เคธीเคฐीเคœ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคชเคคा เคฅा, เคจ เคคैเคฏाเคฐी เค•े เค…เคฒเค— เค…เคฒเค— เคคเคฐीเค•ों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคœ्เคžाเคจ เคฅा. เคซिเคฐ เคธाเคฒ 2014 เคฎें เคชเคนเคฒा เค…เคŸेंเคช्เคŸ เค•िเคฏा เค”เคฐ เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เคธे เคนी เคซेเคฒ เคนो เค—เคฏा.


เคคเคฌ เคธोเคšा เค•ि เค•ोเคˆ เคฌाเคค เคจเคนीं, เค”เคฐ เคธाเคฒ 2015 เคฎें เคœाเคฎिเคฏा เค•ी เค†เคˆเคเคเคธ เคเค•ेเคกเคฎी เคฎें เคเคกเคฎिเคถเคจ เคฒिเคฏा. เคซिเคฐ 2015 เคฎें เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เคฆिเคฏा. เค‰เคธ เคธाเคฒ เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें  93 เคธเคตाเคฒ เค•िเค, เคจेเค—ेเคŸिเคต เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคเค• เคฎाเคฐ्เค• เคธे เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•्เคตाเคฒीเคซाเคˆ เคจเคนीं เคนुเค† เคคो เคฒोเค—ों เคจे เคธเคตाเคฒ เค‰เค ाเคจा เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆिเคฏा. เคฆोเคธ्เคคों เคจे เค•เคนा เค•ि เคคैเคฏाเคฐी เค ीเค• เคจเคนीं เคนै. เคคเคฌ เคฎैंเคจे เคธเคฎเคा เค•ि เค—เคฒเคค เคธ्เคŸ्เคฐेเคŸเคœी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคเคธा เคนुเค†.

เคฌเคจाเคˆ เค–ुเคฆ เค•ी 123 เคธ्เคŸ्เคฐेเคŸเคœी

เคฐिเคฏाเคœ เคจे เคคเคฌ เคช्เคฐीเคฒिเคฎ्เคธ เค•ी เค–ुเคฆ เค•ी เคธ्เคŸ्เคฐेเคŸเคœी เคฌเคจाเคˆ เค”เคฐ เค‰เคธे 123 เคธ्เคŸ्เคฐेเคŸเคœी เคจाเคฎ เคฆिเคฏा. เคตो เคฌเคคाเคคे เคนैं เค•ि 1 เคฏाเคจी เคœिเคจ เคธเคตाเคฒों เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคฎैं เค•ाเคจ्เคซीเคกेंเคŸ เคนूं, เค‰เคจ्เคนे เคชเคนเคฒे เค•เคฐเคจा เคฅा. เคซिเคฐ 2 เคฎें เคตे เคธเคตाเคฒ เคœिเคจเคฎें เคฎैं เค•เคจ्เคซ्เคฏूเคœ्เคก เคนूं เค‰เคธे เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฎें เค›ोเคก़ เคฆेเคคा เคฅा. เคซिเคฐ 3 เคœो เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคจเคนीं เค†เคคे เคฅे, เค‰เคจ्เคนें เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เค›ोเคก़ เคฆेเคคा เคฅा. 1 เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ 2 เค•ैเคŸेเค—เคฐी เคชเคฐ เค†เค•เคฐ เคนเคฒ เค•เคฐเคคा เคฅा.
Read More
© Copyright 2020 GROW IAS All Right Reserved .Designed by Bloggertheme9